Wat is jeugdreuma?
Reuma is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij de gewrichten steeds opnieuw ontsteken. Bij volwassenen wordt de term reumatoïde artritis gebruikt. Wanneer de ziekteverschijnselen vóór de leeftijd van 16 jaar optreden, spreekt men van jeugdreuma of juveniele idiopathische artritis.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen drie vormen van jeugdreuma.
Oligo-articulaire jeugdreuma
Deze vorm van jeugdreuma komt het meest voor. Er zijn maximaal vier gewrichten tegelijk ontstoken. Meestal gaat het om de grote gewrichten zoals knieën, enkels en ellebogen.
Er wordt een verschil gemaakt tussen een vroeg en een laat beginnende vorm van oligo-articulaire jeugdreuma. De vroeg beginnende vorm komt vooral voor bij jonge meisjes en gaat vaak gepaard met een oogontsteking (uveïtis). Een oogontsteking is niet altijd zichtbaar en geeft niet altijd klachten. Een snelle behandeling is echter belangrijk. Daarom is een regelmatige controle bij de oogarts belangrijk. De laat beginnende vorm wordt vooral gezien bij jongens in de puberteit en gaat vaak gepaard met enthesitis, een ontsteking van de plaats waar de pees aanhecht aan het bot.
Veel kinderen met oligo-articulaire jeugdreuma genezen volledig, zonder blijvende schade aan de gewrichten. Bij een klein deel van de kinderen breidt de ziekte zich uit en treden er blijvende klachten op zoals gewrichtsschade of groeiachterstand. Bij sommige kinderen ontwikkelt deze vorm tot chronische reuma met verstijving van de onderrug (ziekte van Bechterew), chronische darmontsteking (ziekte van Crohn) of psoriasis (schilferende huidziekte).
Poly-articulaire jeugdreuma
Er zijn vijf of meer gewrichten tegelijk ontstoken. In het begin treden er vooral ontstekingen op in de kleine gewrichten zoals handen en voeten. Later kunnen ook de grotere gewrichten ontsteken. Deze vorm wordt iets meer gezien bij meisjes dan bij jongens en kan zowel op jonge leeftijd als tijdens de puberteit ontstaan.
Mogelijke symptomen zijn vermoeidheid, lichte koorts, oogontsteking en bloedarmoede. Periodes met opstoten (ontstekingen) worden afgewisseld met rustige periodes.
Het verloop van de aandoening is moeilijk te voorspellen. Kinderen die goed reageren op medicatie kunnen volledig herstellen. Wanneer het effect van de medicatie minder goed is, is er kans op blijvende schade aan de gewrichten.
Systemische jeugdreuma
Bij deze vorm van jeugdreuma zijn niet enkel de gewrichten ontstoken maar ook organen zoals de lever, de milt, het hartzakje en het longvlies.
Meestal zijn er vijf of meer gewrichten tegelijk ontstoken. Slechte periodes met veel ontstekingen wisselen af met goede periodes met weinig klachten.
Tijdens een slechte periode treden volgende klachten op:
- Pijnlijke, gezwollen en stijve gewrichten. Bewegen is moeilijk.
- Spierpijn, koorts en roze vlekjes op de huid.
- Pijn op de borst of bij ademhalen door ontstoken organen.
Deze vorm van jeugdreuma is moeilijk te behandelen omdat de medicatie vaak niet goed wordt verdragen en omdat de ontstekingen erg hardnekkig kunnen zijn. Wanneer medicatie onvoldoende werkt, is er kans op gewrichtsbeschadiging en klachten aan de organen.
Symptomen
De klachten kunnen sterk verschillen naargelang de vorm. Algemene symptomen van jeugdreuma zijn:
Ontstoken gewrichten
Ontstoken gewrichten zijn warm, gezwollen en voelen stijf aan. De stijfheid is erger ‘s morgens vlak na het opstaan en na lang stilzitten.
Pijn
Reumapijn bij jonge kinderen kan opgemerkt worden aan de manier van bewegen. Ze proberen zodanig te bewegen dat ze geen pijn hebben. Zo kunnen ze bijvoorbeeld weer gaan kruipen of billenschuiven in plaats van lopen.
Koorts en vermoeidheid
Tijdens actieve fases kunnen kinderen last hebben van koorts en vermoeidheid. Vooral bij systemische jeugdreuma.
Oogontstekingen
Oogontstekingen komt vooral voor bij oligo-articulaire jeugdreuma.
Groeiachterstand
Als gevolg van aanhoudende gewrichtsontstekingen kan groeiachterstand ontstaan. Bepaalde medicatie kunnen dit effect versterken.
De behandeling bij jeugdreuma bestaat uit een combinatie van medicatie en kinesitherapie. In een centrum voor kinderreumatologie worden kinderen begeleid door een multidisciplinaire team (kinderarts, reumatoloog, kinesist, orthopedist, sociaal assistent,…).
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de symptomen?
De klachten kunnen sterk verschillen naargelang de vorm.
Algemene symptomen van jeugdreuma zijn:
Ontstoken gewrichten
Ontstoken gewrichten zijn warm, gezwollen en voelen stijf aan. De stijfheid is erger ‘s morgens vlak na het opstaan en na lang stilzitten.
Pijn
Reumapijn bij jonge kinderen kan opgemerkt worden aan de manier van bewegen. Ze proberen zodanig te bewegen dat ze geen pijn hebben. Zo kunnen ze bijvoorbeeld weer gaan kruipen of billenschuiven in plaats van lopen.
Koorts en vermoeidheid
Tijdens actieve fases kunnen kinderen last hebben van koorts en vermoeidheid. Vooral bij systemische jeugdreuma.
Oogontstekingen
Oogontstekingen komt vooral voor bij oligo-articulaire jeugdreuma.
Groeiachterstand
Als gevolg van aanhoudende gewrichtsontstekingen kan groeiachterstand ontstaan. Bepaalde medicatie kunnen dit effect versterken.
De behandeling bij jeugdreuma bestaat uit een combinatie van medicatie en kinesitherapie. In een centrum voor kinderreumatologie worden kinderen begeleid door een multidisciplinaire team (kinderarts, reumatoloog, kinesist, orthopedist, sociaal assistent,…).
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
Jeugdreuma is een auto-immuunziekte. Hierbij valt het afweersysteem niet alleen indringers als bacteriën en virussen aan, het keert zich ook tegen het eigen lichaam. Dit veroorzaakt ontstekingen. De precieze oorzaak is niet gekend.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
- Bij sommige vormen van jeugdreuma kan een oogontsteking ontstaan. Je kind zal hier echter niets van merken en je zal niets aan het oog zien. Een snelle behandeling is belangrijk. Ga zeker regelmatig op controle bij de oogarts.
- Jeugdreuma vergroot de kans op osteoporose (botontkalking). Dit kan het gevolg zijn van de reuma zelf maar ook van het gebruik van geneesmiddelen. Veel beweging en voldoende calciuminname helpen osteoporose voorkomen. Calcium is vooral terug te vinden in melk- en melkproducten of calciumverrijkte plantaardige melk (soja, amandelmelk, rijstmelk,…).
- Een warm bad of een warme douche kan de pijn verlichten en is goed tegen stijfheid. Warmte kan een ontsteking echter ook verergeren. Laat je kind geen heet bad nemen bij een actieve ontsteking.
- Let erop dat je kind op gewicht blijft. Zo wordt extra druk op de gewrichten vermeden.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Raadpleeg een arts bij symptomen die kunnen wijzen op jeugdreuma. De arts kan je eventueel doorverwijzen naar een reumatoloog of een centrum voor kinderreumatologie.
Lees meer
Lees minder
Onderzoeken
De arts zal verschillende onderzoeken uitvoeren en de uitslagen vergelijken.
Lichamelijk onderzoek
Algemeen lichamelijk onderzoek en onderzoek van de gewrichten.
Bloedonderzoek
- Ontstekingswaarden bij een actieve ontsteking (CRP waarde).
- Reumafactoren (anti-CCP waarde).
- Bezinkingssnelheid rode bloedcellen (BSE waarde).
- Bloedarmoede.
Röntgenfoto
Soms kan een beschadiging van het gewricht zichtbaar zijn op een röntgenfoto. Dit komt bij jeugdreuma bijna nooit voor.
Lees meer
Lees minder